Ik weet nog dat ik als klein meisje niks met oorlogen had en ook niet met herdenkingen, het zat niet in mijn belevingswereld. Het was een ‘ver van mijn bed-show’ en terugkijkend en voelend zette ik me af tegen de pijn en het verdriet dat er omheen hing. Ik was dat meisje dat met poppen speelde (het liefst in haar eentje), hele scenes speelde ik na met mijn poppenhuis en priegelserviesjes. Ik verzamelde beeldjes op vlooienmarkten en die etaleerde ik nauwkeurig in de daarvoor opgehangen letterbak. En wat ik ook deed was lezen, lezen, lezen. Niet over oorlogen, nee sprookjes. De échte! Die grote dikke boeken met rode of blauwe kaft en gouden letters van de Gebroeders Grimm, Hans Christian Andersen en andere grootse schrijvers, waarin een sprookje soms wel meer dan 100 pagina’s lang was. Ik verslond ze allemaal en als ze uit waren begon ik weer opnieuw. Herkenning vond ik in de sprookjes en ik droomde zelf van een “en ze leefde nog lang en gelukkig…”. Het was mijn bubbel waarin ik me terug trok en thuis voelde, want daarbuiten voelde niets als mijn plek en ook zonder échte oorlog voelde alles onveilig en agressief.
Dus oorlogen, nee daar kon ik niet zoveel mee. Totdat ik de film Schindlers List in de brugklas op de Middelbare school zag tijdens de geschiedenisles. Die film en natuurlijk het meisje met het rode jasje, maakten een diepe diepe indruk op mij… Ik ging er meer over lezen, ik ging er meer films over kijken. Het intrigeerde me, terwijl ik tegelijkertijd de pijn eigenlijk niet kon handelen. Vaak las ik en keek ik terwijl de tranen over mijn wangen stroomden. Steeds meer besefte ik me hoeveel afschuwelijks de mensheid al gecreëerd heeft, doorstaan heeft. De één strijdend voor nog meer macht, de ander zijn territorium verdedigend en strijdend voor vrijheid.
Waar ik lange tijd dacht dat terugkijken in het verleden geen zin heeft, realiseerde ik me meer en meer dat dat hierin toch echt anders is. Ik ging echt zien en begrijpen waar wij als mensheid vandaan komen, hoe we ons ontwikkeld hebben, hoe we gestreden hebben voor macht maar altijd nog meer voor onze vrijheid en dat dat is wat maakt dat we gekomen zijn waar we nu zijn! Als niet al die mensen in het verleden hadden gestreden, hun leven hadden gegeven voor hun vrijheid en de vrijheid van hun vrouwen, kinderen, kleinkinderen en al die nog geboren te worden volgende generaties, dan waren wij er misschien wel niet geweest. Of hadden we niet in zoveel vrijheid en overvloed geleefd als we nu leven. Als we ons dat meer gaan beseffen kunnen we toch niet anders dan leven met dankbaarheid in ons hart. Dan kunnen we toch niet anders dan ons realiseren dat we ten alle tijden onze vrijheid moeten omarmen en koesteren.
Mijn zoon van 12, die aan de ene kant super geïnteresseerd is in de geschiedenis van oorlogen, maar er als HSP’er eigenlijk niets van wil weten omdat hij er, zoals hij zelf zegt, (nog) niet tegen kan. Mijn lieve grote schat die bij dit soort films huilend de klas uit loopt. De herkenning die ik voel en zie. Ik leer hem hoe belangrijk het is te weten over en te leren van onze geschiedenis. En ik leer hem dat hij daarin zijn eigen tempo mag volgen en zijn eigen keuzes mag maken. Dus volg ik hem uit respect, uit vertrouwen en uit liefde voor hem en voor zijn pad in zijn eigen tempo. Ook dat is vrijheid.
Vorig jaar pas ‘durfde’ ik ervoor te kiezen naar Kamp Westerbork te gaan met mijn lief aan mijn zij, zijn sterke arm om me heen, omdat ik wist dat ik de pijn ging voelen die ik zolang uit de weg was gegaan. De pijn van al die mensen die daar nog zo voelbaar aanwezig is. Daar liepen we, in stilte, voelend, beseffend, wetend, maar met in mij nog altijd een diep ‘niet begrijpen’ van hoe het mogelijk is dat mensen elkaar dit aan konden doen (en helaas op veel plekken op onze wereld elkaar nog altijd aandoen). In het nabij liggende museum las ik brieven, keek ik naar foto’s, luisterde ik naar verhalen. Het raakte mij allemaal diep…
Ook nu, of misschien wel juist nu, in deze tijden van Corona, komen we weer tot het besef van hoe groots ‘the gift of freedom’ is en hoe belangrijk het besef is dat we een keuze hebben in hoe we daarmee omgaan. Want hoe ironisch is het dat we exact 75 jaar na onze meest recente bevrijding, niet ‘vrij’ zijn…?
En ik vraag me af… Zullen we het dan nu eens anders doen dan in het verleden? Zullen we ons beseffen dat we in alles een keuze hebben? Ook in het kiezen van onze gedachtenstroom en het kiezen van naar welke gedachtes we handelen en welke we laten gaan? Zullen we in plaats van vanuit macht of onderdruktheid, handelen vanuit respect, vertrouwen én liefde?
Respect voor iedere medemens die zo hard ploetert en zorgt voor onze zieken, zodat het te doen blijft wat ze op hun bordje krijgen… Respect voor de mensen die de winkels gevuld houden zodat wij onze boodschappen kunnen doen… Maar ook respect voor het feit dat wij mensen sociale wezens zijn en dat we niet willen dat er mensen sterven van eenzaamheid of in eenzaamheid.
Vertrouwen in onze medemens dat ieder de verantwoordelijkheid kan nemen voor de vrijheid van zichzelf én de ander, vanuit dat respect dat we voor elkaar voelen…
En liefde… liefde voor de keuzes die we hebben… liefde voor de mens en de mensheid… liefde voor waar we vandaan komen en voor waar we nu zijn… liefde voor het leven… liefde voor onze vrijheid in de meest brede zin van het woord…
Liefs Nancy
